De eerste keer met mijn kind naar de orthodontist; wat is een goed moment?

Door Saskia van ’t Veen, orthodontist

Wisseling van het gebit en groei van het gezicht
Er gebeurt veel in en rond de mond van uw kind. Rond een half jaar oud worden de eerste melktandjes zichtbaar in de mond. Daarna volgen de melkhoektanden en melkkiezen. Rond 6 jaar start de wisseling van de voorste melktanden en komen in een periode die ongeveer twee jaar duurt de blijvende voortanden door. Hierna volgt een lange rustperiode die ook ongeveer twee jaar duurt. Na deze rustperiode wisselen de melkhoektanden en melkkiezen voor de blijvende hoektanden en kiezen. De blijvende tanden en kiezen zijn meestal rond 14 jaar helemaal doorgebroken.

Tijdens de wisseling van de tanden en kiezen groeit tegelijkertijd het gezicht. Bij ieder kind verloopt dit proces van wisselen en groeien op een unieke manier.

Kan ik het altijd zien als er iets niet goed gaat in de mond van mijn kind?
Niet altijd. Sommige problemen zijn duidelijk zichtbaar, zoals scheve tanden, andere problemen zijn meer vervorgen. Er is niet altijd voldoende plaats voor tanden en kiezen. Soms komt het voor dat een tand of een kies niet is aangelegd. Het tegenovergestelde kan ook: er zijn meer tanden aangelegd zijn dan normaal.  Een tand of kies kan de verkeerde kant op groeien in de kaak, zonder dat dit in de mond zichtbaar is. Tegelijkertijd kan de groei van het gezicht anders zijn dan gewenst zonder dat u dit opvalt.

Wie kan dit proces het beste volgen?
Een orthodontist is de specialist in gebitsontwikkeling en kaakgroei. Een orthodontist weet hoe een normale ontwikkeling van het gebit en gezicht hoort te verlopen. Een orthodontist ziet aan de stand van de tanden en kiezen wanneer het verstandig is om meer gegevens, zoals rontgenfoto’s en een scan van het gebit, te verzamelen om te beoordelen of de wisseling goed gaat.

Een orthodontist beoordeelt aan de hand van alle gegevens het juiste moment om de wisseling bij te sturen of een orthodontische behandeling te starten.

Wat kost een eerste gesprek bij een orthodontist?
Een eerste consult bij een orthodontist is bewust laag geprijsd, zodat het voor iedereen toegankelijk is.. In 2025 is het tarief voor een eerste consult 28,83 euro. Als er rontgenfoto’s moeten worden gemaakt informeert de orthodontist u over de extra kosten.

Worden de kosten van de orthodontist door de zorgverzekeraar vergoed?
In Nederland wordt een deel van de orthodontische zorg vergoed door uw zorgverzekeraar. De hoogte van de vergoeding wisselt per zorgverzekeraar en is afhankelijk van de premie die u betaalt. Zorgverzekeraars stellen de eis dat u minimaal een jaar de zorgpremie moet hebben betaald die bij de vergoeding past die u wilt hebben. Dus als u bijverzekerd kunt u een jaar later aanspraak maken op de hogere vergoeding.

Dit betekent dat het verstandig is om op tijd met een orthodontist te overleggen of een orthodontische behandeling voor uw kind wenselijk zal zijn en wat het juiste tijdstip is om de behandeling te starten.

Wanneer is het slim om met 7 jaar al naar de orthodontist te gaan?
De richtlijn van de American Association of Orthodontists (AAO) geeft aan dat de eerste orthodontische evaluatie het beste rond de leeftijd van 7 jaar kan plaatsvinden. In Nederland zijn we iets terughoudender en wordt niet ieder kind van 7 jaar door een orthodontist gezien. De meeste kinderen in Nederland gaan ieder half jaar naar de tandarts. Ook de tandarts is erin getraind om te zien wat een normale wisseling en groei is en wat afwijkend is.

Als u en uw tandarts merken dat uw kind dicht wil bijten maar dat daarna de onderkaak scheef komt te staan of dat de onderkaak teveel naar voren wordt geduwd om te kunnen eten is dat een gegronde reden om vroeg (6 of 7 jaar) naar de orthodontist te gaan. Met een relatief simpele beugel kan de stand van de tanden en kiezen worden verbeterd. Na deze behandeling kan uw kind weer goed kan dichtbijten zonder naar de zijkant of naar voren weg te glijden. Een goede kaakstand is belangrijk voor de verdere groei van de onderkaak en voorkomt slijtage van de tanden en kiezen.

Een andere reden om rond 7 jaar naar een orthodontist te gaan is als het in de familie voorkomt dat tanden en/of kiezen niet aangelegd zijn of dat tanden en kiezen scheefgroeien in de kaak. Met een rontgenfoto is te zien of de tandkiemen aanwezig zijn en waar ze liggen. Een orthodontist maakt met u en uw kind aan de hand van de gegevens een lange termijnplanning.

Het is op de leeftijd van 7 jaar zinvol om naar de orthodontist te gaan als een afwijkende tonggewoonte, duimzuigen of mondademhaling aanwezig is. Deze gewoonten kunnen de stand van zowel de tanden als de gezichtsvorm nadelig beinvloeden. Een multidisciplinaire behandeling is dan vaak gewenst. De orthodontist kan u helpen daarin goede keuzes te maken.

Vanaf 10 wil de orthodontist je zien!
Een verstandig motto van de Nederlandse Vereniging van Orthodontisten. Vanaf 10 jaar gaat er weer veel veranderen bij uw kind. Het wisselen van de hoektanden en kleine kiezen gaat beginnen en uw kind gaat mogelijk starten met de pubertijdsgroei. Deze groei kan gebruikt worden om de groei van het gezicht met beugels bij te sturen.

Het kan zijn dat u en uw kind vinden dat de voortanden goed staan. De orthodontist kijkt verder dan de voortanden. De orthodontist kijkt ook naar de positie van de kiezen en de kaken. De orthodontist kan op deze leeftijd goed bepalen of de kiezen goed op elkaar gaan passen of dat het beter is om de stand van de kiezen met een beugel te corrigeren. Goed passende kiezen zijn belangrijk om latere schade te voorkomen.

Jonge tieners (11- 12 jarigen) zijn gemiddeld genomen gemotiveerder dan oudere pubers (vanaf 14 jaar) om beugels te dragen. Dat maakt de kans op een goed eindresultaat beduidend groter. Oudere pubers kunnen ook al bijna helemaal uitgegroeid zijn waardoor het niet meer mogelijk is om met beugels de groei van het gezicht voldoende bij te sturen. Een operatie op latere leeftijd, als uw kind volledig is uitgegroeid, is dan het alternatief.

Advies
Wacht niet te lang met uw kind om de orthodontist te bezoeken. Meerdere factoren bepalen of een beugelbehandeling gewenst is. Een behandeling op het juiste moment kan de kans op een passend resultaat aanzienlijk vergroten. Een orthodontist helpt u bij het maken van de juiste keuzes.